13. Thế là I-Nhã cưỡi một con la cái lên đường với một
người anh, tới tỉnh Onate, gần đó có nhà thờ Đức Mẹ là nơi
hành hương, dọc đường I-Nhã thuyết phục người anh vui lòng
ghé nhà thờ, thức đêm cầu nguyện để lấy sức mạnh tinh thần
mà đi tiếp. Sáng hôm sau hai người chia tay, người anh tới
thăm một người chị ở Onate và I-Nhã lên đường đi Navarete.
Tới nơi,
và nhớ ra rằng nhà người công tước mắc nợ người một số tiền,
thì I-Nhã viết giấy xin lãnh số tiền đó. Người thủ quĩ trả
lời là lúc bấy giờ không đủ tiền để trả. Nghe như thế, ông
công tước bảo viên thủ quĩ thiếu tiền ai thì thiếu, chứ trả
cho một người dòng họ Loyola, thì không thể nào thiếu được.
Hơn nữa ông công tước còn muốn ban cho I-Nhã chức quan phó,
gọi là để tưởng nhớ công lao trong quá khứ. Lãnh tiền rồi,
I-Nhã chia một phần cho một số người đã có công với ông,
phần còn lại ông đưa người ta tu bổ và trang hoàng thêm một
tượng Đức Mẹ đã bị hư hại. Xong việc, I-Nhã cho hai người ở
ra về và cưỡi la rời Navarrete hướng về Monserrate.
14. Trên đoạn đường này, có xảy ra một việc cần được trình
bày để thấy cách thức Chúa hướng dẫn tâm hồn I-Nhã, một tâm
hồn vẫn thô sơ, mặc dù rất ước ao được biết cách thức để
phục vụ Chúa. Xin nhắc lại I-Nhã đã quyết tâm sống khắc khổ
với mục đích làm đẹp lòng Chúa, hơn là chuộc tội. Khi nhớ
đến một việc khổ hạnh các Thánh đã thực hiện, I Nhã quyết
định làm theo, và còn có ý định sẽ làm khổ hơn thế nữa. Mỗi
lần quyết định như vậy, ông cảm thấy an vui, nhưng chưa biết
phân tích các động lực trong tâm hồn, ông cũng không hiểu
các nhân đức khiêm nhường, bác ái, kiên nhẫn là gì, nhất là
đức khôn ngoan chỉ dẫn các nhân đức kia. Ông chỉ muốn thực
hiện các công việc lớn lao bởi vì các Thánh đã làm như thế
cho sáng danh Chúa, chứ ông không hề bận tâm xét đến hoàn
cảnh đặc biệt trong đời sống các Thánh.
15. Vậy khi I-Nhã đang đi trên đường thì một người Mauri cỡi
la theo kịp. Hai người vừa đi vừa nói chuyện với nhau, từ
chuyện này bắt sang chuyện khác, cuối cùng họ nói về Đức Mẹ.
Người Mauri đồng ý Đức Mẹ mang thai không do người đàn ông,
nhưng không tin dù sinh con Đức Mẹ vẫn còn đồng trinh. Người
Lữ Khách đưa ra nhiều bằng cớ nhưng vẫn không thể nào làm
cho người Mauri bỏ lập trường nghịch đạo của mình.
Bỗng
người Mauri vọt tới trước và I-Nhã không còn thấy người đó
nữa. Người lữ khách bắt đầu suy nghĩ đến cuộc nói chuyện với
người Mauri vừa qua. Trong thâm tâm, ông cảm thấy bất mãn
với chính mình, vì cho rằng đã không làm đủ bổn phận, đồng
thời cảm thấy nổi giận vì cho rằng đáng lý ông không thể
chịu một người Mauri nói những điều chướng tai về Đức Mẹ như
thế, và ông nghĩ mình có bổn phận dàn xếp chuyện này. Ông đã
tính chạy theo người Mauri cầm dao găm đâm hắn mấy cái vì
những lời lẽ hắn đã nói. Nhưng ông do dự một lúc lâu, không
biết bổn phận đòi hỏi ông nên làm gì. Trước khi vọt tới
trước, người Mauri đã nói rằng hắn sẽ đi đến một làng xa hơn
một chút, gần đường chính rẽ sang con đường phụ.
16. Vì không biết quyết định ra sao, nên I-Nhã thả cương con
la để nó đi tự do tới ngã ba: nếu con la quặt vào đường phụ,
ông sẽ kiếm người Mauri và sẽ đâm hắn, còn nếu nó tiếp tục
đi trên con đường chính, thì ông sẽ bỏ qua. Mặc dù làng nằm
ngay bên cạnh đường chính, chỉ cách xa khoảng bốn chục bước,
và đường đi tới làng thì tốt và rộng hơn đường chính, nhưng
Chúa đã khiến con lừa bỏ con đường làng, và tiếp tục đi vào
con đường chính.
Tới một
làng khá lớn trước khi tới Monserrate, I-Nhã dừng lại, mua
một cái áo thô để mặc trên đường đi Giêrusalem. Người mua
thứ vải làm bao, loại thưa có nhiều gai, và nhờ người ta may
một cái áo dài tới chân. Người mua thêm cây gậy đi hành
hương, một cái bầu đựng nước và treo tất cả lên cốt yên la.
Người còn mua đôi giầy vải và chỉ đi một chiếc ở chân đau
thôi, không phải để lập dị nhưng vì chân này còn phải băng
bó, mặc dù cưỡi la, đến tối thì thấy sưng lên, chân đó mới
phải đi giầy.
17. I-Nhã lại lên đường đi tới Monserrate và như thường lệ,
ông suy nghĩ đến những việc phi thường ông sẽ làm để phục vụ
Chúa. Vì trí tưởng tượng còn đầy những hình ảnh thấy trong
sách kể
chuyện các hiệp sĩ, ông nẩy ý bắt chước họ và quyết
định cởi bỏ quần áo thường mặc và mang huy hiệu Chúa Kitô,
canh thức suốt đêm trước bàn thờ Đức Mẹ tại Monserrate,
không ngồi, không nằm, nhưng đứng hoặc quỳ, y như một hiệp
sĩ.
Ông vừa
cỡi la, vừa suy nghĩ đến ý định ông sẽ thực hiện. Tới nhà
thờ Monseratte, sau khi cầu nguyện, và bàn hỏi với một Cha
linh hướng, trong ba ngày I-Nhã viết ra mọi tội lỗi trên một
tờ giấy rồi xưng tội. Ông còn điều đình với Cha linh hướng
cho đan viện giữ lại con la, còn cái gươm và con dao găm thì
ông treo trên bàn thờ Đức Mẹ. Trước đó I-Nhã chưa trình bày
ý định cho linh mục nào biết; đây là người đầu tiên biết câu
chuyện.
18. Vào buổi tối ngày hôm trước lễ Đức Mẹ Truyền Tin tháng 3
năm 1522, I-Nhã lén lút đi tìm một người nghèo. Tìm được
rồi, ông cởi quần áo ra và đưa cho anh ta, mặc áo thô như đã
ước ao, trở về nhà thờ quì gối trước bàn thờ Đức Mẹ và thức
suốt đêm khi quì, khi đứng, gậy cầm trên tay!
Sáng sớm
hôm sau để người ta khỏi nhận ra, và vì sợ gặp nhiều người
quen kính nể, ông không đi đường tới thẳng Bacelôna, nhưng
đi đường vòng quanh tới một phố nhỏ tên là Manrêsa. Ông tính
sẽ ở lại đó vài ngày trọ tại nhà thương thí, để ghi chép một
số ý tưởng vào một tập vở mà ông luôn đem theo và giữ gìn
cẩn thận; tập vở này nâng đỡ tinh thần ông rất nhiều.
Đi khỏi
Monserrate chừng một trăm dặm, I-Nhã thấy một người chạy
theo hỏi có phải ông đã đem quần áo cho một người nghèo, như
anh này nói không. I-Nhã trả lời có và rưng rưng nước mắt
thương xót người nghèo vì thấy người ta làm khó dễ anh, nghi
ngờ anh ăn cắp.
Dù I-Nhã
đã hết sức cẩn thận để tránh người ta tôn kính, nhưng sau
một thời gian không lâu, họ bắt đầu đồn đãi về công việc ông
làm tại Monserrate. Danh tiếng ông tràn ra và thổi phồng lên
vượt xa sự thật, rằng ông đã từ bỏ bao nhiêu là lợi lộc,
v.v.
